Dag 5c - 29 mei
De Slag om de Somme begon op 1 juli 1916 en wordt algemeen gezien als de beslissende slag in de Grote Oorlog. Nu kan ik uitleggen wat er toen gebeurde, maar anderen hebben dat al veel beter gedaan.
Wat mij opvalt, is dat er in deze streek, waar honderdduizenden soldaten hun leven verloren in de slag om de Somme en waar in totaal zo'n 1000 (!!) oorlogskerkhoven zjjn, er vrijwel geen Duitse kerkhoven te vinden zjjn.
Dat kan natuurlijk komen doordat het Duitse front een stukje noordelijker lag, maar ik vermoed dat er nog iets meespeelt: de overwonnenen moeten ook in hun dood hun plaats kennen.
Het is een klein dorpje, Achiet-le-petit. De naam uitspreken duurt langer dan er doorheen te rijden. Aan de rand van het dorpje is een sobere begraafplaats waar een paar honderd Duitse soldaten liggen.
De kruisen die hun graven markeren zjjn grauw. Het gras is al een tjjdje niet gemaaid. Het ontvangststukje is opgetrokken uit grove, rode stenen. Daarnaast, op het gemeenteljjke kerkhof, liggen 10 geallieerden. Er wapperen vier vlaggen boven hun hagelwitte stenen. Het gras eromheen lijkt wel gemanicuurd.
De boodschap is duidelijk: het zjjn, ook na 100 jaar, nog steeds 'des sales boches' (rotmoffen). De natuur is meer vergevensbereid: een aantal van de Duitse kruisen is door de ouderdom wit uitgeslagen. Mettertijd worden het gewoon weer jongens die aan de verkeerde kant van de grens woonden toen de aaanzin zich meester maakte van weldenkende mensen.
Nb: overal op de oorlogskerkhoven was het de Duitsers verboden om witte kruisen of stenen te gebruiken. Een aangrjjpend voorbeeld is het kerkhof in het Belgische Vladsloo waar de zoon van Käte Kollwitz ligt en haar aangrjjpende beelden 'het treurende ouderpaar' staat.
Geen opmerkingen:
Een reactie posten