1239 dagen en nachten

George Lawrence Price

Om twee minuten voor 11 sneuvelde bij het Belgische stadje Mons de Canadese soldaat George Lawrence Price. Het was 11 november 1918. Om vijf uur 's ochtends was in een treinwagon in het bos bij Compiègne bepaald dat de wapenstilstand om 11 u die dag zou ingaan. Na de ondertekening werd er dus nog 'gewoon' een paar uur  verder gevochten.Het echte einde van de Eerste Wereldoorlog kwam in 1919 met de ondertekening van de Vrede van Versailles. Private Price wordt gezien als het laatste slachtoffer van de Eerste Wereldoorlog. Deze kostte in totaal meer dan negen miljoen soldaten het leven. 1239 dagen en evenzovele nachten van bittere ellende die begonnen in een sfeer van arrogantie en euforie. 

Wapenstilstand bij Compiègne 

Het hing al jaren in de lucht. In heel Europa gonsde het van de geruchten. Er waren spanningen, relletjes, opstootjes. Het nationalisme en militarisme in veel landen werd almaar sterker tot dat éne, dramatische moment dat de Servische nationalist Gavrilo Princip zijn vinger om de trekker spande. Met drie schoten maakte hij een einde aan het leven van de Oostenrijkse aartshertog en troonopvolger Frans Ferdinand en diens vrouw Sophie. 

Gavrilo Princip

Eigenlijk was het een bizarre aanslag. Die ochtend had al een ander lid van de nationalistische bende 'De Zwarte Hand' een mislukte poging gedaan om de kroonprins te vermoorden met een granaat. Hierbij werd alleen Ferdinands officier geraakt. Later die dag stond Frans Ferdinand erop hem in het ziekenhuis te bezoeken - dit ondanks adviezen van zijn veiligheidsmensen zich niet meer in het openbaar te begeven en al helemaal niet dezelfde route te gebruiken die ze die ochtend waren gereden. De dag was sowieso ongelukkig gekozen, want op 28 juni herdacht men in het naburige Servië het einde van de Servische onafhankelijkheid in de Middeleeuwen na de slag op het Merelveld in 1389. Tot overmaat van ramp nam de Ferdinands chauffeur een verkeerde afslag, waardoor zij oog in oog kwamen te staan met Gavrilo Princip die net uit een kroeg kwam. Voor Princip kwam deze ontmoeting geheel onverwacht, maar toch zag hij zijn kans schoon en trok zijn pistool. Hij vuurde drie schoten af. Sophie werd geraakt in de buik en daarna Ferdinand in de hals. Zowel Sophie als Ferdinand stierven. 

In eerste instantie leek de aanslag met een sisser af te lopen: Oostenrijk leek niet te reageren, maar dat duurde niet lang. Met deze dubbele moord werd de lont in het Europese kruitvat aangestoken, een kruitvat dat een paar weken later met donderend geraas en een bizarre euforie tot ontploffing kwam.