'In Flanders fields the poppies blow...'

'In Flanders fields the poppies blow'. Dit is de beroemde beginregel van het gedicht dat John McCrae schreef in december 1915. Als Canadees militair arts zag McCrae de gruwelen van de Eerste Wereldoorlog van heel nabij. Twee jaar na het schrijven van dit gedicht zou hij sterven in een veldhospitaal aan de gevolgen van een longontsteking. Hij werd 45 jaar oud.

Zijn gedicht beschrijft op een verbluffend intense manier de essentie van de oorlog:

In Flanders fields the poppies blow

Between the crosses, row on row

Kollebloemen op het slagveld

That mark our place; and in the sky

The larks, still bravely singing, fly

Scarce heard amid the guns below.

We are the Dead. Short days ago

We lived, felt dawn, saw sunset glow,

Loved, and were loved, and now we lie

In Flanders fields.

Take up our quarrel with the foe:

To you from failing hands we throw

The torch; be yours to hold it high.

If ye break faith with us who die

We shall not sleep, though poppies grow

In Flanders fields.

 De Vlaamse Rachel Schaballie maakte er in 1919 de volgende prachtige vertaling van:

Vlaanderens hart bloedt in zijn kollebloemen open,

tussen de kruisjes door, die, rij naast rij geplant,

het simpel teeken zijn, waaronder wij steeds hoopen,

dat onze milde dood de vree werd voor dit land.

Veldleeuwerik

Bij rooden dageraad volgden wij in het blauwe

den zoeten leeuwerik, wiens jubel werd gestoord

door schroot en vloek en klacht. Tot men ons kwam houwen

en op dit Vlaamsche veld ons streven werd gesmoord.

Gij, die nu na ons leeft, wij reiken u de toortsen,

verheft ze naar het licht, elk roepe een nieuwen held:

verbreekt gij onze trouw, dan wordt in wreedste koortsen

ons 't heilig verbod te slapen in dit veld:

in elke kollebloem zouden wij blijvend bloeden!

Soldaten in de loopgraven tijdens WO I

Het is niet verwonderlijk dat de klaproos is geworden tot hét symbool van de Eerste Wereldoorlog. Doordat de opmars van Duitsland gestuit was door de Vlaamse polders onder water te zetten, bleef het front vier jaar op zo'n beetje dezelfde plek. De velden rondom het front zijn daar zo intens beschoten en gebombardeerd dat er op sommige plekken geen pol weidegrond ongeschonden bleef. De klaproos is wat je noemt een pioniersplant. De zaadjes ervan kunnen jarenlang in de grond bewaard blijven totdat de aarde wordt opgeschud en de omringende plantengroei verdwijnt. Vandaar dat klaprozen overal verschenen als de eerste plantjes die na een bombardement weer bloeiden. En die prachtige rode bloemen zullen zeker niet onopgemerkt zijn gebleven voor de soldaten in de troosteloze loopgraven waar ze noodgedwongen in verbleven.

Tot op de huidige dag worden in Groot-Brittannië in november papieren klaprozen verkocht. Met de opbrengst worden oorlogsslachtoffers en veteranen geholpen. 

Er was tijdens de oorlog trouwens nog een ander aspect wat klaprozen zo belangrijk maakte, maar dat is een ander verhaal. Het verhaal van de onorthodoxe Amerikaanse oorlogsverpleegster Ellen la Notte. Maar dat verhaal komt een andere keer.